 |
| ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಲಿಂಗ ಸಮಾನತೆ (Gender Equality in India)/Image Source: Wikimedia |
"ಲಿಂಗ ಸಮಾನತೆ ಕೇವಲ ಮಾನವ ಹಕ್ಕು ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಅದು ಸಮುದಾಯದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಆಧಾರಶಿಲೆಯಾಗಿದೆ" ಎಂಬುದು ಒಕ್ಕೂಟ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ (UN) ಘೋಷಣೆಯಾಗಿದೆ. ಭಾರತದ ಬೃಹತ್ತಾದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ, ಲಿಂಗ ಸಮಾನತೆ ಯುಗಯುಗಾಂತರಗಳಿಂದ ಒತ್ತಡಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಿರುವ ಪ್ರಮುಖ ವಿಷಯವಾಗಿದೆ. ಆಧುನಿಕ ಭಾರತದ ಪ್ರಗತಿಯ ಪಯಣದಲ್ಲಿ, ಮಹಿಳೆಯರು ಮತ್ತು ಪುರುಷರು ಸಮಾನವಾಗಿ ಎಲ್ಲ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳಬೇಕಾಗಿರುವ ಅಗತ್ಯ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಆದರೆ, ಇದು ಕೇವಲ ಸಿದ್ಧಾಂತ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ; ಅದನ್ನು ಕಾರ್ಯರೂಪಕ್ಕೆ ತರುವ ಬಗೆಗಿನ ಚಿಂತನೆ ಮುಖ್ಯವಾಗಿದೆ.
ಇಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ, ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳಾ ಸಬಲೀಕರಣ, ಶಿಕ್ಷಣ, ಉದ್ಯೋಗ, ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರದ ವಿವಿಧ ತಂತ್ರಗಳು ಲಿಂಗ ಸಮಾನತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಒತ್ತು ನೀಡುತ್ತಿವೆ. ಆದರೆ, ದೇಶದ ಎಲ್ಲಾ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಸಮಾನತೆ ತಲುಪಿದೆಯೆ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆ ಇನ್ನೂ ಉಳಿದಿದೆ. ಈ ಪ್ರಬಂಧವು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಲಿಂಗ ಸಮಾನತೆಯ ಇತಿಹಾಸ, ಅದರ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ, ಹಾಗೂ ಈ ಗುರಿಯತ್ತ ಸಾಗುವ ಭವಿಷ್ಯದ ಹಾದಿಯನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸುತ್ತದೆ.
ಇತಿಹಾಸದ ಹಿನ್ನಲೆ:
ಭಾರತದ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಪ್ರಧಾನ ಸ್ಥಾನ ನೀಡಿದ ಸಾಕ್ಷ್ಯಗಳು ಅನೇಕ. ವೇದಗಳು, ಮಹಾಭಾರತ ಮತ್ತು ರಾಮಾಯಣ ಸೇರಿದಂತೆ ಪುರಾತನ ಗ್ರಂಥಗಳಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರನ್ನು ಗೌರವಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಕಾಲಕ್ರಮೇಣ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಪಿತೃತ್ವ ಆಧಾರಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಬೆಳೆದಿತು, ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತಿದ್ದ ಅವಕಾಶಗಳು ಸೀಮಿತವಾಗತೊಡಗಿದವು. ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಸತಿ, ಬಾಲವಿವಾಹ, ಮತ್ತು ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸದಿಂದ ವಂಚನೆ ಮೊದಲಾದ ಅನ್ಯಾಯಗಳು ಪ್ರಮುಖ ಚರ್ಚೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿದ್ದವು.
ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಸಮಾನ ಹಕ್ಕುಗಳಿಗಾಗಿ ಗಾಂಧಿಜಿ ಮತ್ತು ಇತರ ನಾಯಕರು ಹೋರಾಟ ನಡೆಸಿದರು. 1950ರಲ್ಲಿ, ಭಾರತವು ಲಿಂಗ ಸಮಾನತೆಯನ್ನು ಸಂವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕಾಗಿ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಆದರೂ, ವಿವಿಧ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಅಸಮಾನತೆಗಳ ಕಾರಣದಿಂದ, ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ನಿಜಕ್ಕೂ ಅನುಭವಿಸಲು ಇನ್ನೂ ಸಮರ್ಪಕ ಅನಿಸದೆ ಉಳಿದಿದೆ.
ಮುಖ್ಯ ವಾದಗಳು ಮತ್ತು ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ:
ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಪರಿಣಾಮಗಳು: ಶಿಕ್ಷಣವು ಲಿಂಗ ಸಮಾನತೆಯನ್ನು ತರುವ ಅತ್ಯಂತ ಮಹತ್ವದ ಸಾಧನವಾಗಿದೆ. ಶಿಕ್ಷಣದ ಮೂಲಕ ಮಹಿಳೆಯರು ಬೌದ್ಧಿಕ, ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕವಾಗಿ ಬಲಪಡಿಸಬಹುದು. ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳು 'ಬೇಟಿ ಬಚಾವೋ, ಬೇಟಿ ಪಡಾವೋ' ಮೊದಲಾದ ಯೋಜನೆಗಳ ಮೂಲಕ ಮಹಿಳಾ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಒತ್ತು ನೀಡುತ್ತಿರುವರೂ, ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಮಹಿಳಾ ಶಿಕ್ಷಣದ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಬಹಳಷ್ಟು ಹಿಂದುಳಿದಿದೆ.
ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಮತ್ತು ಉದ್ಯೋಗದಲ್ಲಿ ಲಿಂಗ ಸಮಾನತೆ: ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ವಾವಲಂಬನೆಯಿಂದ ಮಹಿಳೆಯರು ಸಮಾನತೆ ಸಾಧಿಸಲು ಶ್ರೇಷ್ಠ ಪಥವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ, ಇಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರು ಉದ್ಯೋಗದ ಮಾರ್ಗಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದರೂ, ವೇತನದಲ್ಲಿ ಅಸಮಾನತೆ ಕಾಣುತ್ತಿದೆ. ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರು ಉದ್ಯೋಗದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಗತಿ ಸಾಧಿಸಿದರೆ, ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರು ಈಗಲೂ ಅನೌಪಚಾರಿಕ ಉದ್ಯೋಗಗಳಿಗೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗಗಳ ನಂತರದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರ ಉದ್ಯೋಗದಲ್ಲಿ ಹಿನ್ನಡೆಯು ಗಂಭೀರವಾಗಿ ಕಂಡುಬಂದಿದೆ.
ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳಾ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳ ಪಾತ್ರ: ಭಾರತದ ರಾಜ್ಯಸಭೆ ಮತ್ತು ಲೋಕಸಭೆಯ ಸದಸ್ಯರಲ್ಲಿನ ಮಹಿಳಾ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳು ಸೀಮಿತವಾಗಿದ್ದು, ಮಹಿಳಾ ಮೀಸಲಾತಿ ಕಾಯ್ದೆಯ ಕುರಿತು ಚರ್ಚೆಗಳು ನಡೆಯುತ್ತಿವೆ. ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯತಿ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳಾ ಮೀಸಲಾತಿಯು ಸಾಧನೆ ಮಾಡಿದರೂ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಈ ಆಯ್ಕೆಯು ನಿಶ್ಚಿತವಾಗಿಲ್ಲ. ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವಿಕೆ ಸಮಾನತೆಯನ್ನು ತರುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ವಿಸ್ತರಿಸಬೇಕಾದ ಅಗತ್ಯವಿದೆ.
ಲಿಂಗ ಸಮಾನತೆ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ: ಡಿಜಿಟಲ್ ಯುಗದಲ್ಲಿ, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ದೊಡ್ಡ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿದೆ. ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್, ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ, ಮತ್ತು ಸ್ಟಾರ್ಟಪ್ ಮಾದರಿಗಳು ಮಹಿಳೆಯರನ್ನು ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಸದೃಢಗೊಳಿಸುತ್ತಿವೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಡಿಜಿಟಲ್ ವಿಭಜನೆಯು ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ಲಭ್ಯವಾಗದಂತೆ ಮಾಡಿದೆ. ಸುಧಾರಿತ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಡಿಜಿಟಲ್ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಬಳಕೆ ಬಡ ಮತ್ತು ಹಿಂದುಳಿದ ಮಹಿಳೆಯರನ್ನು ಸಮಾನ ಅವಕಾಶಗಳಿಗೆ ಪ್ರೇರೇಪಿಸಬಹುದು.
ಪ್ರತಿವಾದಗಳು:
ಇದಾದಲ್ಲದೆ, ಲಿಂಗ ಸಮಾನತೆಯ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಟೀಕೆಗಳೂ ಸಹ ಉದ್ಭವಿಸುತ್ತವೆ. ಕೆಲವರು ಲಿಂಗ ಮೀಸಲಾತಿ ಅನುಷ್ಠಾನವು ಪುರುಷರನ್ನು ಕಡೆಗಣಿಸುತ್ತಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ವಾದಿಸುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ಆಶಯವನ್ನು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಸಮಾನ ಅವಕಾಶಗಳ ಮೇಲೆ ಹೊಂದಿದ್ದರೂ, ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಲಿಂಗ ಆಧಾರಿತ ಕ್ರಮಗಳು ಅಸಮಾನತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಬಹುದು ಎಂಬ ವಾದವಿದೆ. ಈ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವು ಎಚ್ಚರಿಕೆಯಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಸಮಾನತೆಗಾಗಿ ಆಯಾಮದಂತೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಆಧಾರವಿಲ್ಲದ ಹೋರಾಟವೂ ಮುಖ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ.
ಉಪಸಂಹಾರ:
ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಲಿಂಗ ಸಮಾನತೆಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಹತ್ತುಹೆಜ್ಜೆಗಳು ಮುಂದುಡಬೇಕಾಗಿವೆ. ಇದು ಕೇವಲ ಕಾನೂನು ಅಥವಾ ಸರ್ಕಾರದ ಯೋಜನೆಗಳೇ ಅಲ್ಲ, ಬದಲಿಗೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿರತೆಗೆ ಇರುವ ಬಂಡವಾಳವಾಗಬೇಕು. ಸಮಾನ ಅವಕಾಶಗಳು ಮಹಿಳೆಯರನ್ನು ಸದೃಢಗೊಳಿಸುವಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿದ್ದು, ಆಧುನಿಕ ಭಾರತವು ಜಾಗತಿಕ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಸಮಾನತೆಗೆ ಒಂದು ಮಾದರಿಯಾಗಿ ಬೆಳೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಿದೆ.
ಮಹಿಳೆಯರು ಎಲ್ಲ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಪುರುಷರೊಂದಿಗೆ ಸಮಾನವಾಗಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವ ದಿನವೇ ನಿಜವಾದ ಸಮೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಶ್ರೇಷ್ಠತೆಯ ದಿನವಾಗುವುದು.