 |
| ಜಾಗತೀಕರಣದ ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜದ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ (Impact of Globalization on Indian Society)/Image Source: Sunil Garg |
"ಜಾಗತೀಕರಣವು ಒಂದು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ, ದೇಶಗಳನ್ನೂ ಸಮಾಜಗಳನ್ನೂ ಬೆಸೆಯುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸುತ್ತಿದೆ" ಎಂಬುದು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವಿದ್ವಾಂಸ ಟಾಮಸ್ ಫ್ರೀಡ್ಮನ್ ಅವರ ಅಭಿಪ್ರಾಯ. ಜಾಗತೀಕರಣವು 21ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ದೇಶಗಳ ನಡುವಿನ ಹಾದಿಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟಿದ್ದು, ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜದ ಮೇಲೆ ಗಹನವಾದ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಬೀರುತ್ತಿದೆ. ಆರ್ಥಿಕತೆ, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂಬಂಧಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಂತಹ ವಿವಿಧ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಜಾಗತೀಕರಣವು ಪರಿವರ್ತನೆ ತರಲು ಕಾರಣವಾಗಿದೆ.
ಈಗಾಗಲೇ, ಜಾಗತಿಕ ಅರ್ಥವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಜೊತೆ ಬೆಸೆದು ಭಾರತವು ತನ್ನ ಆರ್ಥಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಪ್ರಗತಿಗಳನ್ನು ಸಾಧಿಸಿದೆ. ಆದರೆ, ಜಾಗತೀಕರಣವು ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜದ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ, ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ತರುತ್ತಿದೆಯೇ ಎಂಬುದನ್ನು ತಿಳಿಯುವುದು ಮುಖ್ಯವಾಗಿದೆ. ಈ ಪ್ರಬಂಧವು, ಜಾಗತೀಕರಣದ ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಪರಿಣಾಮಗಳ ಕುರಿತು ಚರ್ಚೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಲಾಭವನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸುತ್ತದೆ.
ಇತಿಹಾಸದ ಹಿನ್ನಲೆ:
ಜಾಗತೀಕರಣವು ಭಾರತದ ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಚಿಂತನೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖವಾದ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿದೆ. 1991 ರಲ್ಲಿ ಭಾರತವು ಆರ್ಥಿಕ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಸುಧಾರಣೆಗೆ ಮುನ್ನಡೆಯಿತು, ಜಾಗತೀಕರಣದ ಹೊಸ ದಾರಿಯನ್ನು ತೆರೆಯಿತು. ಇದರ ಮೂಲ ಕಾರಣ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಆರ್ಥಿಕ ಶೋಷಣೆಯು ಬೇರೂರಿದ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ, 1991 ರ ಆರ್ಥಿಕ ಉದಾರೀಕರಣದ ನಂತರ ಭಾರತವು ಜಾಗತಿಕ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಅಸ್ಥಿತ್ವವನ್ನು ಪುನಃ ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು.
ಇಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ, ಜಾಗತೀಕರಣವು ದೇಶದ ಆರ್ಥಿಕತೆಯನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಿ, ಉದ್ಯೋಗಾವಕಾಶಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿದೆ. ಆದರೆ, ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಬಾಂಧವ್ಯಗಳ ಮೇಲೆ ಇದರ ಪ್ರಭಾವ ಹೇಗಿದೆ ಎಂಬುದು ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿದೆ.
ಮುಖ್ಯ ವಾದಗಳು ಮತ್ತು ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ:
ಆರ್ಥಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಜಾಗತೀಕರಣ: ಜಾಗತೀಕರಣವು ಭಾರತೀಯ ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ ಶಕ್ತಿ ತುಂಬುವ ಮಹತ್ತರ ದಿಕ್ಕಾಗಿದೆ. ಬಹುರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಂಪನಿಗಳು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಬಂದು ತಮ್ಮ ಆರ್ಥಿಕ ಸಂಪತ್ತನ್ನು ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಿದ್ದು, ಉದ್ಯೋಗಾವಕಾಶಗಳು, ತಾಂತ್ರಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ, ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಪ್ರಗತಿಗೆ ಪೂರಕವಾಗಿದೆ. 'ಮೇಕ್ ಇನ್ ಇಂಡಿಯಾ' ಯೋಜನೆಗಳು ದೇಶವನ್ನು ಜಾಗತಿಕ ಉತ್ಪಾದನಾ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ಬದಲಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿವೆ.
ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಬದಲಾವಣೆಗಳು: ಜಾಗತೀಕರಣದೊಂದಿಗೆ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಪ್ರಭಾವವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಮಾದರಿಯ ಜೀವನ ಶೈಲಿ, ಫ್ಯಾಷನ್, ಖಾದ್ಯ ಪದ್ಧತಿಗಳು, ಸಂಗೀತ, ಮತ್ತು ಆನ್ಲೈನ್ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪರಿಚಯವು ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜದ ಯುವಜನಾಂಗದ ಮೇಲೆ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತಿದೆ. ಇದು ನಮ್ಮ ಪಾರಂಪರಿಕ ಕಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆಗಳ ಮೇಲೆಯೂ ತನ್ನ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಬೀರುತ್ತಿದೆ. ಕೆಲವರು ಈ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಗತಿಯ ಸಂಕೇತವೆಂದು ಹೇಳುವರೆಂದರೆ, ಇತರರು ಇದನ್ನು ನಮ್ಮ ಪುರಾತನ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಹನನವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಸಾಮಾಜಿಕ ಪರಿವರ್ತನೆ ಮತ್ತು ಜಾಗತೀಕರಣ: ಜಾಗತೀಕರಣವು ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಮತ್ತು ಇತರ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ನೀಡಿದೆ. ಶಿಕ್ಷಣ, ಉದ್ಯೋಗ, ಮತ್ತು ಸ್ವಾವಲಂಬನೆ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳು ಜಾಗತೀಕರಣದ ಮೂಲಕ ಹೆಚ್ಚಾಗಿವೆ. ಆದರೆ, ಇದರ ಹೊರತಾಗಿ, ಆರ್ಥಿಕ ಅಸಮಾನತೆಗಳು, ಬಡತನ ಮತ್ತು ನಿರುದ್ಯೋಗದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಇನ್ನೂ ಹಿರಿದಾಗಿವೆ. ನಗರದ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ಭಾಗಗಳ ನಡುವೆ ಆರ್ಥಿಕ ಅಂತರವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಸಮಾಜದ ಆಂತರಿಕ ಶ್ರೇಣೀಕರಣವನ್ನು ತೀವ್ರಗೊಳಿಸಿದೆ.
ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಜಾಗತೀಕರಣ: ಜಾಗತೀಕರಣದ ಮಹತ್ವದ ಪರಿಣಾಮಗಳಲ್ಲಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿದೆ. ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ, ಇಂಟರ್ನೆಟ್, ಮತ್ತು ಸಂವಹನ ಸಾಧನಗಳ ಪ್ರಗತಿಯು ಭಾರತವನ್ನು ತ್ವರಿತಗೊಳಿಸಿದೆ. ಉದ್ಯಮಗಳು ಡಿಜಿಟಲ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಕಡೆಗೆ ಹೋಗಿದ್ದು, ಶಿಕ್ಷಣ, ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಸೇವೆಗಳಲ್ಲಿ ಸುಧಾರಣೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಆದರೆ, ಡಿಜಿಟಲ್ ವಿಭಜನೆ ಇನ್ನೂ ದೊಡ್ಡ ಸವಾಲಾಗಿ ಉಳಿದಿದೆ, ಇದು ಬಡವರಲ್ಲಿ ತಾಂತ್ರಿಕ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ತಪ್ಪಿಸುತ್ತಿದೆ.
ಪ್ರತಿವಾದಗಳು:
ಜಾಗತೀಕರಣದ ಲಾಭದ ಬಗ್ಗೆ ಬೇರೊಂದು ಆಲೋಚನೆ ಕೂಡ ಇದೆ. ಕೆಲವರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ, ಜಾಗತೀಕರಣದ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ದೇಶೀಯ ಉದ್ಯಮಗಳು ತೀವ್ರ ಹಾನಿಯ ದಾರಿ ಹಿಡಿದಿವೆ. ದೇಶೀಯ ಉತ್ಪಾದನೆಗಳು ಆಂತರಿಕ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಪೈಪೋಟಿ ನಡೆಸಲು ಪರ್ಯಾಯವಿಲ್ಲದಂತಾಗಿದೆ. ಜಾಗತೀಕರಣದ ಜೊತೆಗೆ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಮೌಲ್ಯಗಳು ಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತಿದ್ದು, ಪುರಾತನ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಕುಂದಿಸುತ್ತಿದೆ ಎಂಬ ಟೀಕೆಗಳೂ ಕೇಳಿಬರುತ್ತಿವೆ.
ಸಮರ್ಪಕ ನೀತಿಗಳ ಮೂಲಕ ಜಾಗತೀಕರಣದಿಂದ ತೇಜಸ್ವಿ ಸಾಧನೆಗಳನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿದೆ, ಆದರೆ ನಮ್ಮ ಪಾರಂಪರಿಕ ಕಲೆ, ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕತೆಗಳ ಸುರಕ್ಷತೆಯ ಕಡೆಗೂ ಗಮನ ನೀಡಬೇಕು.
ಉಪಸಂಹಾರ:
ಜಾಗತೀಕರಣವು ಭಾರತದ ಆರ್ಥಿಕ, ತಾಂತ್ರಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ತಂದಿದೆ. ಆದರೆ, ಇದು ಸಾಮಾಜಿಕ ಬಾಂಧವ್ಯ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಐಕ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಸಮಾನತೆಯ ಮೇಲಿನ ತನ್ನ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಗಮನಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ. ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆಯು, ಜಾಗತೀಕರಣದ ಮಧ್ಯೆಯಲ್ಲೂ, ತನ್ನ ಮೂಲಗಳನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಜಾಗತಿಕ ಜಾಲದೊಂದಿಗೆ ಬೆಸೆಯುವಾಗ, ಭಾರತದ ಪಾರಂಪರಿಕತೆ ಮತ್ತು ಆಂತರಿಕ ಬಾಂಧವ್ಯಗಳು ಸಮಾನತೆಯೊಂದಿಗೆ ಬೆಳೆಬೇಕು.
ಭಾರತವು ಜಾಗತಿಕ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವಾಗ, ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಸಮಾನತೆ, ಆರ್ಥಿಕತೆಯಲ್ಲಿ ಸಮೃದ್ಧಿ, ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆ ಸಾಧಿಸಬಹುದು.