 |
| ಭಾರತದ ಕೃಷಿ: ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಭಾವನೆಗಳು (Indian Agriculture: Issues and Prospects)/Image Source: Wikimedia |
"ಭಾರತದ ಜೀವನಾಡಿಯೇ ಕೃಷಿ" ಎಂಬ ಮಾತು ನಮ್ಮ ದೇಶದ ಇತಿಹಾಸದ ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ಇಂದು, ಭಾರತದ ಒಟ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ 50% ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಜನರು ಕೃಷಿಯ ಮೇಲೆಯೇ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿದ್ದಾರೆ, ಆದಾಗ್ಯೂ, ಈ ಪ್ರಮುಖ ಕ್ಷೇತ್ರವು ಅನೇಕ ಸಂಕಷ್ಟಗಳ ನಡುವೆ ಮುನ್ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ. ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆ, ಕಡಿಮೆ ಮಳೆಪಾತ, ಅನಿಶ್ಚಿತ ಬೆಳೆ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ, ಮತ್ತು ಅಲ್ಪ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಬಳಕೆಯಂತಹ ಸವಾಲುಗಳು ಈ ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು ಸಂಕೀರ್ಣಗೊಳಿಸುತ್ತಿವೆ.
ಆದರೆ, ಭಾರತದ ಕೃಷಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಅವಕಾಶಗಳು ಅಡಗಿದ್ದು, ಜೈವಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ, ಸಮರ್ಥ ನೀರಾವರಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ, ಮತ್ತು ಡಿಜಿಟಲ್ ರೈತ ಸೇವೆಗಳ ಪ್ರಚಾರದಿಂದ ದೇಶವನ್ನು ಕೌಶಲ್ಯತೆಯಿಂದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಬಹುದು. ಈ ಪ್ರಬಂಧದಲ್ಲಿ, ನಾವು ಭಾರತೀಯ ಕೃಷಿಯ ಪ್ರಮುಖ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯದ ಸಂಭಾವನೆಗಳನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸುತ್ತೇವೆ.
ಇತಿಹಾಸದ ಹಿನ್ನಲೆ:
ಭಾರತವು ಕೃಷಿ ಆಧಾರಿತ ಆರ್ಥಿಕತೆಯಾದ ದೇಶವಾಗಿದೆ. ವೇದಿಕ ಯುಗದಲ್ಲಿ, ಕೃಷಿಯು ನಮ್ಮ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಪೂಜ್ಯ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಕಾಲಾಂತರದಲ್ಲಿ, ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಕೃಷಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಬೇರೂರಿದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಉಗ್ರ ರೂಪಕ್ಕೆ ತುತ್ತಾಯಿತು. ಬ್ರಿಟಿಷರು ಹೇರಿದ ಜಮೀಂದಾರಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ರೈತರನ್ನಾಗಿ ಕಷ್ಟಕ್ಕೆ ತಳ್ಳಿತು, ಮತ್ತು ನಮ್ಮ ಧಾನ್ಯ ಉತ್ಪಾದನೆಯು ವಾಣಿಜ್ಯ ಬೆಳೆಗಳತ್ತ ತಿರುಗಿತು.
ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ನಂತರ, "ಹಸಿರು ಕ್ರಾಂತಿ"ಯ ಮೂಲಕ ದೇಶವು ಆಹಾರ ಸ್ವಾವಲಂಬಿತ್ವದ ಸಾಧನೆ ಮಾಡಿತು. ಆದರೆ, ಆಧುನಿಕತೆಯ ಪ್ರಗತಿಗೆ ಪೂರಕವಾದ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಅನುಷ್ಠಾನ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಂಬಲ ಇನ್ನೂ ಅಪೂರ್ಣವಾಗಿದೆ.
ಮುಖ್ಯ ವಾದಗಳು ಮತ್ತು ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ:
ಬೀಜ ಮತ್ತು ಜೈವಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ: ಉತ್ತಮ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಬೀಜಗಳ ಕೊರತೆಯು ಭಾರತೀಯ ಕೃಷಿಯಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವದ ಸಮಸ್ಯೆಯಾಗಿದ್ದು, ಉತ್ಪಾದಕತೆಯನ್ನು ತೀವ್ರವಾಗಿ ತಗ್ಗಿಸಿದೆ. ಹೈಬ್ರಿಡ್ ಬೀಜಗಳು ಮತ್ತು ಜೈವಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳ ಬಳಕೆ ಇದಕ್ಕೆ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಒದಗಿಸಬಹುದು. ನವೀಕೃತ ಪಧ್ಯತಿಗಳಾದ ಜೆಎಂ ಬೆಳೆಗಳು (Genetically Modified Crops) ಇನ್ನೂ ವಿವಾದದ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿದ್ದರೂ, ಈ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವು ದೇಶದ ಆಹಾರ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಬಲ್ಲ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
ನೀರಾವರಿ ಮತ್ತು ನೀರಿನ ಬಳಕೆ: ಭಾರತದ ಕೃಷಿಯು ಮಳೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಮಳೆಪಾತದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಅನಿಶ್ಚಿತತೆ ರೈತರಿಗೆ ಆರ್ಥಿಕ ಸಂಕಷ್ಟವನ್ನು ತರುತ್ತಿದೆ. ಸಮರ್ಥ ನೀರಾವರಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳ ಆವಶ್ಯಕತೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಡ್ರಿಪ್ ಇರಿಗೇಶನ್, ಸ್ಪ್ರಿಂಕ್ಲರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು, ಮತ್ತು ಮಣ್ಣಿನ ತೇವ ನಿರ್ವಹಣಾ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳು ಕೃಷಿಕರನ್ನು ಬೆಳೆ ನಿರ್ವಹಣೆಯಲ್ಲಿ ಸಹಾಯ ಮಾಡಬಹುದು. ಕರ್ನಾಟಕದ ರೈತರ ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಪ್ರಬಲ ನೀರಾವರಿ ಯೋಜನೆಗಳ ಮೂಲಕ ಹೊನ್ನೂರು ಮತ್ತು ತುಂಗಭದ್ರಾ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಬೆಳೆ ಸಮೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಿರುವುದನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಬಹುದು.
ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಮತ್ತು ಬೆಲೆ ಸ್ಥಿರತೆ: ಬೆಳೆ ಮಾರಾಟದಲ್ಲಿ ರೈತರು ಅನುಭವಿಸುವ ದೊಡ್ಡ ಸಮಸ್ಯೆ ಎಂದರೆ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ಬೆಲೆ ಸ್ಥಿರತೆಯ ಕೊರತೆ. ಬೆಳೆಗಳಿಗೆ ನಿಗದಿತ ಬೆಲೆ ನಿರ್ಣಯಿಸುವಂತೆ ಆದೇಶಗಳು ರೈತರ ಕಷ್ಟಗಳನ್ನು ತಗ್ಗಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರೂ, ಅನೇಕ ರೈತರು ಬೆಳೆಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಬೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಮಾರಾಟ ಮಾಡುವಂತಾಗಿದೆ. ಕೃಷಿ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಡಿಜಿಟಲ್ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿ, ರೈತರಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿ ಒದಗಿಸುವ ಮೂಲಕ ಇನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿನ ಆದಾಯವನ್ನು ಕಟ್ಟಿ ಕೊಡಬಹುದು.
ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆ: ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆ, ಸತತ ಬರ ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಹಗಳು ಕೃಷಿಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಸಂಕಷ್ಟವನ್ನು ತರುತ್ತಿವೆ. ಹವಾಮಾನ ನಿರ್ವಹಣಾ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳು, ಹವಾಮಾನವನ್ನು ಮುನ್ಸೂಚನೆ ಮಾಡುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ತುರ್ತು ಬೆಳೆ ಬಿಮಾ ಯೋಜನೆಗಳು ರೈತರ ಬದುಕಿನ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ನೆರವಾಗಬಹುದು. ಪರಿಸರ ಸ್ನೇಹಿ ಕೃಷಿ ವಿಧಾನಗಳು ಮತ್ತು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಗೊಬ್ಬರಗಳ ಬಳಕೆ, ಜಾಗತಿಕ ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ಉತ್ತಮ ಆಯ್ಕೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ.
ಪ್ರತಿವಾದಗಳು:
ಭಾರತದ ಕೃಷಿಯಲ್ಲಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಆಧುನಿಕತೆ ಅಳವಡಿಸುವ ಪ್ರಶ್ನೆಯು ವ್ಯಾಪಕ ಚರ್ಚೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿದೆ. ಕೆಲವು ರೈತರು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಬಳಕೆ ಇನ್ನೂ ಮುಕ್ತಾಯಗೊಳ್ಳದಿದ್ದರೆ, ಇತರರು ಹೊಸ ಕೃಷಿ ಪಧ್ಯತಿಗಳನ್ನು ಹಿಮ್ಮೆಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಅನೇಕ ಟೀಕಾಕರು ಸಸ್ಯ ಹಕ್ಕಿನ ಮಾಲೀಕತ್ವ (IPR) ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಮತ್ತು ರೈತರ ನಿರ್ವಹಣಾ ಭಾರವು ತೀವ್ರ ತೊಂದರೆ ತರುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.
ಇವೆಲ್ಲದರ ನಡುವೆಯೂ, ರೈತರಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯ ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸುವ ಮೂಲಕ ಕೃಷಿಯಲ್ಲಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಕೊಂಡೊಯ್ಯಬಹುದು. ಸರ್ಕಾರದ ರೈತ ಸಹಾಯ ಯೋಜನೆಗಳು ಇನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿನ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿತ್ವವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಸದಾ ಪರಿಷ್ಕೃತವಾಗಬೇಕು.
ಉಪಸಂಹಾರ:
ಭಾರತದ ಕೃಷಿಯು ಹಲವು ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಿದ್ದರೂ, ಅಪಾರವೊಂದು ಸಂಭಾವನೆಗಳ ಕನಸುಗಳು ಅಡಗಿವೆ. ಮರುನವೀಕರಣ, ಸಮರ್ಥ ನೀರಾವರಿ ಯೋಜನೆಗಳು, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಅನುಷ್ಠಾನ ಮತ್ತು ಸಮರ್ಥ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಕೃಷಿಕರ ಬದುಕನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಮತ್ತು ದೇಶದ ಆಹಾರ ಸ್ವಾವಲಂಬಿತ್ವವನ್ನು ಬೆಳೆಸಲು ಶ್ರೇಷ್ಠ ಸಾಧನಗಳು.
ಆಗಲಿ, ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ರೈತರು ಕೈಗೂಡಿಸಿ, ಜಾಗತಿಕ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ಹೊಂದುವ ತರಬೇತಿಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಿದರೆ, ಕೃಷಿ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಇನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಾಧನೆ ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ. ಭಾರತೀಯ ಕೃಷಿ ಸಮೃದ್ಧವಾಗುವುದೇ ನಮ್ಮ ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ ಉಜ್ವಲ ಭವಿಷ್ಯವೋ ಎಂಬುದನ್ನು ಭಾವಿ ಪೀಳಿಗೆಗಳು ನಿರ್ಧರಿಸಬಹುದು.