 |
| ಭಾರತದ ಜಾತ್ಯತೀತತೆಯ ಗುರಿ (Secularism in Indian Democracy)/Image Source: Wannapik |
"ಜಾತ್ಯತೀತತೆ ಎಂಬುದು ಕೇವಲ ಒಂದು ತತ್ವವೇ ಅಲ್ಲ, ಅದು ದೇಶದ ಶಾಂತಿ ಮತ್ತು ಸಾಮರಸ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಅಗತ್ಯವಾದ ಸೂತ್ರವಾಗಿದೆ" ಎಂದು ನವಜೀವನದಲ್ಲಿ ಪಂಡಿತ್ ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಹೇಳಿದರು. ಭಾರತವು ಧಾರ್ಮಿಕ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ವೈವಿಧ್ಯತೆಯೊಂದಿಗೆ ಜಗತ್ತಿನ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ ರಾಷ್ಟ್ರವಾಗಿದೆ. ಆದರೆ, ಇದು ಸೈಕ್ಯುಲರಿಸಂ ಎಂಬ ತತ್ವದ ಮೇಲೆ ನಿಂತಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಮರೆಯಬಾರದು. ಜಾತ್ಯತೀತತೆಯು ಭಾರತೀಯ ಸಂವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಅತಿ ಮುಖ್ಯವಾದ ಅಂಶವಾಗಿದ್ದು, ಧರ್ಮ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯದ ನಡುವಿನ ಸ್ಪಷ್ಟ ವ್ಯತ್ಯಾಸವನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತದೆ.
ಇಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ, ಜಾತ್ಯತೀತತೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಭಾವನೆಗಳು ದೇಶದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಚರ್ಚೆಗೆ ಒಳಗಾಗುತ್ತಿವೆ. ಜಾತ್ಯತೀತತೆಯ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಅವರ ಅನುಷ್ಠಾನದ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ಕುರಿತಂತೆ ಅನೇಕ ಸವಾಲುಗಳು ಹಾಗೂ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿವೆ. ಈ ಪ್ರಬಂಧವು ಭಾರತದ ಜಾತ್ಯತೀತತೆಯ ಇತಿಹಾಸ, ಅದರ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯದ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದ ಮೇಲೆ ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲುತ್ತದೆ.
ಇತಿಹಾಸದ ಹಿನ್ನಲೆ:
ಭಾರತವು ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಿಂದಲೇ ಧಾರ್ಮಿಕ ವೈವಿಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ರಾಷ್ಟ್ರವಾಗಿದೆ. ಹಿಂದೂಗಳು, ಮುಸ್ಲಿಮರು, ಕ್ರೈಸ್ತರು, ಜೈನರು, ಸಿಖ್ಕರು, ಬೌದ್ಧರು ಮುಂತಾದ ಹಲವು ಧರ್ಮಗಳು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ಸಹಬಾಳ್ವೆ ನಡೆಸಿದ್ದಾರೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಬ್ರಿಟಿಷರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ 'ವಿಭಜಿಸಿ ಆಳಲು' ಎಂಬ ನೀತಿಯು ಧರ್ಮದ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯರನ್ನು ವಿಭಜಿಸಿತು. ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ, ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿ, ನೆಹರು, ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಮುಂತಾದ ನಾಯಕರು ಜಾತ್ಯತೀತತೆಯ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ಒತ್ತಿ ಹೇಳಿದರು, ಏಕೆಂದರೆ ದೇಶದ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಹಬಾಳ್ವೆಯಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ಅವರು ಭಾವಿಸಿದರು.
1947ರಲ್ಲಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಪಡೆದ ನಂತರ, ಜಾತ್ಯತೀತತೆ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾದ ತತ್ವವಾಗಿದೆ. ಸಂವಿಧಾನದ 42ನೇ ತಿದ್ದುಪಡಿ 1976ರಲ್ಲಿ ಜಾತ್ಯತೀತತೆಯು ಭಾರತ ಸಂವಿಧಾನದ ಮೂಲಭೂತ ಅಂಶವಾಗಿದ್ದು, ಧರ್ಮದಿಂದ ದೂರವಿರುವ ರಾಜ್ಯದ ಚಿತ್ರಣವನ್ನು ತಂದುಕೊಟ್ಟಿತು.
ಮುಖ್ಯ ವಾದಗಳು ಮತ್ತು ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ:
ಸಾಮಾಜಿಕ ವೈವಿಧ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಜಾತ್ಯತೀತತೆ: ಭಾರತದ ಧಾರ್ಮಿಕ ವೈವಿಧ್ಯತೆಯು ಜಾತ್ಯತೀತತೆಯ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ಮೃದುವಾಗಿ ಬಲಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಭಾರತವು ಹಲವಾರು ಧರ್ಮಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದರಿಂದ, ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಧರ್ಮವನ್ನು ವಿಭಜಿಸಿಯೇ ದೇಶವು ಶಾಂತಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಗತಿಯತ್ತ ಸಾಗಲು ಸಾಧ್ಯ. ಜಾತ್ಯತೀತ ತತ್ವವು ಎಲ್ಲ ಧರ್ಮಗಳಿಗೆ ಸಮಾನ ಗೌರವ ನೀಡುವ ಮೂಲಕ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಸಮಾನತೆಯನ್ನು ಬೆಳೆಸುತ್ತದೆ.
ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಜಾತ್ಯತೀತತೆ: ಜಾತ್ಯತೀತತೆಯ ತತ್ವವು ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಧರ್ಮವನ್ನು ರಾಜಕೀಯದಿಂದ ಬೇರ್ಪಡಿಸುವುದು ಜನಪ್ರಿಯ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬರುವ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಂದ ರಾಜಕೀಯ ಅಸಮಾನತೆಯನ್ನು ತಡೆಯುವ ಸಾಧನವಾಗಿದೆ. ಭಾರತದ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವವು ಎಲ್ಲ ಧರ್ಮಗಳಿಗೂ ಸಮಾನ ಸ್ಥಾನ ನೀಡಿದಾಗ ಮಾತ್ರ ದೇಶವು ಸತ್ಯವಾದ ಸಮಾನತೆ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯತೆಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸಬಲ್ಲದು.
ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪ್ರಗತಿಯಲ್ಲಿನ ಜಾತ್ಯತೀತತೆ: ಆರ್ಥಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ, ಜಾತ್ಯತೀತತೆ ಬಡಜನರಿಗೆ ಸಮಾನ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ನೀಡಲು ನೆರವಾಗುತ್ತದೆ. ಧರ್ಮದ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಸಮುದಾಯವನ್ನು ಪಕ್ಷಪಾತದಿಂದ ದೂರವಿಟ್ಟು, ಸರ್ವರಿಗೂ ಸಮಾನ ಅವಕಾಶವನ್ನು ನೀಡಿದಾಗ, ದೇಶದ ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ ಬಹಳಷ್ಟು ಬೆಳವಣಿಗೆ ಸಾಧ್ಯವಿದೆ. ಜೊತೆಗೆ, ಭಾರತೀಯ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪರಂಪರೆಯ ಸಮೃದ್ಧಿ, ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಹಬಾಳ್ವೆಯಿಂದಲೇ ಬೆಳೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿದೆ.
ಜಾತ್ಯತೀತತೆಯ ಸವಾಲುಗಳು: ಆದರೆ, ಜಾತ್ಯತೀತತೆಯನ್ನು ಭಾರತೀಯ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದಲ್ಲಿ ಅನುಷ್ಠಾನಗೊಳಿಸುವುದು ಸವಾಲಿನಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಕೆಲವೇ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಧರ್ಮದ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರಯೋಗಗಳು ಇಮ್ಮಡಿಸುತ್ತಿವೆ. ಧರ್ಮವನ್ನು ರಾಜಕೀಯ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕೆ ಬಳಸಿದರೆ, ದೇಶದಲ್ಲಿ ಸಮಾಜದ ಬಾಂಧವ್ಯವನ್ನು ಹಾಳುಮಾಡಬಹುದು. ಇದನ್ನು ತಡೆಯಲು, ಜಾತ್ಯತೀತತೆಯ ತತ್ವವನ್ನು ಎಲ್ಲ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಂಘಟನೆಗಳು ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳು ಗೌರವದಿಂದ ಪಾಲಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ.
ಪ್ರತಿವಾದಗಳು:
ಜಾತ್ಯತೀತತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಹಲವಾರು ಟೀಕೆಗಳೂ ಸಹ ಕೇಳಿ ಬರುತ್ತವೆ. ಕೆಲವರು ಜಾತ್ಯತೀತತೆಯು ಧರ್ಮವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸುತ್ತಿದೆ ಅಥವಾ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಪ್ರಾಶಸ್ತ್ಯ ನೀಡುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಇತರರು ಈ ತತ್ವವು ಧರ್ಮದ ಆಧಾರಿತ ಕುಸುಮಿತ ಸಮಾಜವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ವಿಫಲವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಟೀಕಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ, ನಿಜವಾದ ಜಾತ್ಯತೀತತೆ ಎಂದರೆ, ಎಲ್ಲ ಧರ್ಮಗಳಿಗೋಸ್ಕರ ಸಮಾನಗೌರವವನ್ನು ನೀಡುವುದು ಮತ್ತು ತಾರತಮ್ಯವಿಲ್ಲದೆ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರೂ ಸಮಾನ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ತತ್ವವಾಗಿದೆ.
ಉಪಸಂಹಾರ:
ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಜಾತ್ಯತೀತತೆಯ ಗುರಿ ಮತ್ತು ಅದರ ಪರಿಪೂರ್ಣ ಅನುಷ್ಠಾನವು ದೇಶದ ಶಾಂತಿ, ಸಾಮರಸ್ಯ, ಮತ್ತು ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವಕ್ಕೆ ಅತ್ಯವಶ್ಯಕ. ಧರ್ಮ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯದ ನಡುವಿನ ಸ್ಪಷ್ಟ ವ್ಯತ್ಯಾಸವೇ ಭಾರತವನ್ನು ಆಂತರಿಕ ವೈಮನಸ್ಯಗಳಿಂದ ದೂರವಿಟ್ಟು ಶ್ರೇಷ್ಠ ರಾಷ್ಟ್ರವನ್ನಾಗಿ ಬೆಳೆಯಲು ನೆರವಾಗುತ್ತದೆ.
ಭಾರತವು ವಿಶ್ವದ ಸಮುದಾಯಗಳಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಲು, ಜಾತ್ಯತೀತತೆಯ ತತ್ವವನ್ನು ಪ್ರಾಮಾಣಿಕವಾಗಿ ಅನುಸರಿಸಬೇಕು. ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ಸಾರವೇ ಈ ತತ್ವದ ಮೂಲ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ನಿಂತಿದೆ.