 |
| Polluted Sky in Delhi |
ಭಾರತದಲ್ಲಿ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ದೆಹಲಿಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ರಾಜಧಾನಿ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ (NCR), ವಾಯು ಮಾಲಿನ್ಯವು ಗಂಭೀರ ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಪರಿಸರದ ಸಮಸ್ಯೆಯಾಗಿದೆ. ಈ ದೈಹಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ತಡೆಯಲು ಗ್ರೇಡೆಡ್ ರೆಸ್ಪಾನ್ಸ್ ಆಕ್ಷನ್ ಪ್ಲಾನ್ (GRAP) 2017ರಲ್ಲಿ ಅನುಷ್ಠಾನಗೊಂಡಿತು. ಇದು ಮಾಲಿನ್ಯದ ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳುವ ಒಂದು ಸಂಘಟಿತ ಯೋಜನೆಯಾಗಿದ್ದು, ವಾಯು ಗುಣಮಟ್ಟ ಸೂಚ್ಯಂಕ (AQI) ಮಟ್ಟದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರುತ್ತದೆ.
GRAPನ ಹಿನ್ನಲೆ:
GRAP ಅನ್ನು ಪರಿಸರ ಮಾಲಿನ್ಯ (ತಡೆ ಮತ್ತು ನಿಯಂತ್ರಣ) ಪ್ರಾಧಿಕಾರ (EPCA) ಮೂಲಕ ಭಾರತದ ಸುಪ್ರೀಂಕೋರ್ಟ್ನ ನಿರ್ದೇಶನದಡಿಯಲ್ಲಿ ರೂಪಿಸಲಾಯಿತು. ದೆಹಲಿ ಮತ್ತು NCR ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಮಾಲಿನ್ಯ ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ಈ ಯೋಜನೆ ಮುಖ್ಯ ಸಾಧನವಾಯಿತು. 2016-17ರಲ್ಲಿ ದೆಹಲಿಯ ಹೊಗೆ ಕಪ್ಪುಗವಿಯ (Smog Crisis) ನಂತರ, ಮಾಲಿನ್ಯ ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಸಮರ್ಥ ಪಧ್ಧತಿಯಾಗಿ GRAP ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು.
GRAPನ ಮುಖ್ಯ ಆವಶ್ಯಕತೆಗಳು:
ಮಾಲಿನ್ಯ ಮಟ್ಟದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಕ್ರಮಗಳು: GRAP ಕ್ರಮಗಳು **ವಾಯು ಗುಣಮಟ್ಟ ಸೂಚ್ಯಂಕ (AQI)**ನ ನಾಲ್ಕು ವಿಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ:
- ಮಧ್ಯಮ (Moderate): ನೇರ ಪರಿಣಾಮಗಳು ಇಲ್ಲ, ಆದರೆ ಮುನ್ನೆಚ್ಚರಿಕೆ ಕ್ರಮಗಳು ಅಗತ್ಯ.
- ಹೆಚ್ಚಿನ (Poor): ಮಾಲಿನ್ಯದ ಪ್ರಭಾವ ಹೆಚ್ಚು. ಲಘು ನಿಯಂತ್ರಣ ಕ್ರಮಗಳು ಅನುಸರಿಸಬೇಕು.
- ತೀವ್ರ (Very Poor): ಆರೋಗ್ಯದ ಮೇಲೆ ತೀವ್ರ ಪರಿಣಾಮ. ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾದ ನಿಯಂತ್ರಣೆ.
- ಗಂಭೀರ (Severe): ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿ. ತೀವ್ರ ಕ್ರಮಗಳು, ಪ್ರತಿಬಂಧಗಳು ಅನಿವಾರ್ಯ.
ಪರಿಸರ ಮಾಲಿನ್ಯದ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ನಿರ್ವಹಣೆ:
- ನಿರ್ಮಾಣ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ನಿಷೇಧ.
- ಡೀಸೆಲ್ ಜನರೇಟರ್‌ಗಳ ನಿರ್ಬಂಧ.
- ಭಾರೀ ವಾಹನ ಸಂಚಾರದ ನಿಯಂತ್ರಣೆ.
ಮೌಲಿಕ ಕ್ರಮಗಳು:
- ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಾರಿಗೆಗಳ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವುದು.
- ದೂಷಕ ಶೋಧನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು.
- ಕೃಷಿ ಉಳುಮೆ ಹುರಿಯುವಿಕೆಯನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟುವುದು.
GRAP ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ಯೋಜನೆಗಳು:
ಮಧ್ಯಮ (Moderate):
- ಕೆಮ್ಮುವಿಕೆ ಮತ್ತು ರೋಗದ ಪ್ರಸರಣ ತಡೆಗೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಅರಿವು ಮೂಡಿಸುವುದು.
- ರಸ್ತೆಯ ಮೇಲಿನ ಧೂಳನ್ನು ಹಸಿರುವಿಧಾನ (Mechanized Sweeping) ಮೂಲಕ ತಡೆಗಟ್ಟುವುದು.
ಹೆಚ್ಚಿನ (Poor):
- ಕಸ ಸುಡುವಿಕೆಯನ್ನು ತಕ್ಷಣ ನಿಲ್ಲಿಸುವುದು.
- ಗ್ರೀನ್ ಪ್ರೋಟೆಕ್ಟರ್‌ನ ಬಳಕೆ.
ತೀವ್ರ (Very Poor):
- ಕಲ್ಲು ತುದಿಯ ಗಾಳಿ ಹೆಜ್ಜೆಯನ್ನು ತಡೆಯಲು ನೀರಿನ ಮಾರ್ಪಣೆ.
- ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾರ್ಯದ ಹಟ್ಟಿಮುಹತ್ತು.
ಗಂಭೀರ (Severe):
- ಶಾಲೆಗಳ ಮುಚ್ಚುವಿಕೆ.
- ನಿಗದಿತ ಸಂಚಾರ ನಿಯಮಗಳು (Odd-Even Scheme).
- ಮಾಲಿನ್ಯ ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಮುಚ್ಚುವಿಕೆ.
ಸವಾಲುಗಳು:
ಕಾರ್ಯೋನ್ಮುಖತೆಗೆ ಪ್ರತಿಬಂಧಗಳು: GRAP ಕ್ರಮಗಳ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿತ್ವವನ್ನು ಸೂಕ್ತವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನ್ವಯಗೊಳಿಸಲು ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಮತ್ತು ಸಂಪತ್ತಿನ ಕೊರತೆ.
ಪ್ರಜಾ ಸಹಕಾರದ ಕೊರತೆ: ಜನಸಾಮಾನ್ಯರಲ್ಲಿ ಅರಿವು ಮತ್ತು ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವಿಕೆಯ ಕೊರತೆಯಿಂದ GRAP ನಿಶ್ಚಿತ ಫಲಿತಾಂಶಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲು ತೊಂದರೆ.
ಕೃಷಿ ಅವಶೇಷದ ಬೆಂಕಿ ಮತ್ತು ಗಡಿ ರಾಜ್ಯಗಳ ಸಕ್ರಿಯತೆ: ಹರಿ್ಯಾಣ ಮತ್ತು ಪಂಜಾಬ್ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಬಿಸಾಡುವ ಕೃಷಿ ಅವಶೇಷಗಳು ದೆಹಲಿಯ ಮಾಲಿನ್ಯ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತವೆ.
ಉಪಸಂಹಾರ:
GRAP ಭಾರತದ ಮಾಲಿನ್ಯ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಮಾದರಿ ಯೋಜನೆ. ಇದನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಜಾರಿಗೆ ತರಲು, ಸರ್ಕಾರ, ಸಾರ್ವಜನಿಕರು, ಮತ್ತು ಗಡಿ ರಾಜ್ಯಗಳ ನಡುವೆ ಬಲವಾದ ಸಹಕಾರ ಅಗತ್ಯ. "ಪ್ರಕೃತಿ ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿದೆ ಎಂದಷ್ಟೇ ನಮ್ಮ ನಾಳೆ ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿದೆ" ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ಇಟ್ಟು, GRAP ಯು ದೇಶದ ಪರಿಸರ ಉಳಿವಿಗೆ ಮುಖ್ಯ ಹೆಜ್ಜೆಯಾಗಿದೆ. 지속적 ಕೆಲಸ ಮತ್ತು ಜಾಗೃತಿಯಿಂದ ಇದು ದೇಶಕ್ಕೆ ಶ್ವಾಸಕೋಶದಂತೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ.