 |
| ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಶಾಶ್ವತ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ (Sustainable Development in India) |
"ನಾವು ಪ್ರಕೃತಿಯಿಂದ ಏನನ್ನಾದರೂ ಪಡೆದರೆ, ನಾವು ಅದನ್ನು ಪುನಃ ರೂಪಿಸಿದಂತೆ ಪುನಃ ಹಿಂತಿರುಗಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ" ಎಂಬ ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿಯವರ ಮಾತು ಶಾಶ್ವತಾಭಿವೃದ್ಧಿಯ ತತ್ವವನ್ನು ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ಶಾಶ್ವತಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಎಂದರೆ ಆರ್ಥಿಕತೆ, ಪರಿಸರ, ಮತ್ತು ಸಮಾಜದ ಸಮಾನವಾಗಿ ಉತ್ಕರ್ಷವನ್ನು ಸಾಧಿಸುವ ದೃಷ್ಟಿಕೋನ, ಇದು ಭವಿಷ್ಯದ ಪೀಳಿಗೆಗಳ ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ತೊಂದರೆಗೊಳಿಸದಂತೆ ಇಂದಿನ ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುವುದಕ್ಕೆ ಒತ್ತಾಯಿಸುತ್ತದೆ. ಭಾರತದಂತಹ ಬಹುಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಶಾಶ್ವತಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಥದತ್ತ ಹೆಜ್ಜೆ ಹಾಕುವುದು ಅತ್ಯಂತ ಅಗತ್ಯವಾಗಿದೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ಸ್ತುತಿಕಾರಕತೆಯನ್ನು ಸಮಾನ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಕಾಪಾಡುವುದು ಮುಖ್ಯವಾಗಿದೆ.
ಇತಿಹಾಸದ ಹಿನ್ನಲೆ:
ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಶಾಶ್ವತಾಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಚಿಂತನೆ 20ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ನಂತರದ ಆರ್ಥಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಪಯಣದಲ್ಲಿ, ಕೈಗಾರಿಕಾ ವಿಭಾಗವು ಹೆಚ್ಚು ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಕಂಡು, ಆದರೆ ಈ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಪರಿಸರದ ಮೇಲೆ ತೀವ್ರವಾದ ಹಾನಿಯನ್ನು ತಂದುಕೊಟ್ಟಿತು. ಜಾಗತಿಕ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ 1987ರಲ್ಲಿ ಬ್ರುಂಟ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್ ವರದಿ ಶಾಶ್ವತಾಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಪ್ರಚಲಿತಗೊಳಿಸಿತು. 21ನೇ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ಪೆಹ್ಲನ್ ಮತ್ತು ದಲ್ಲಿ ಮತ್ತಿತರ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬಲೋಪಾಯಗಳು ಪರಿಸರ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ನಡುವಿನ ಸಮತೋಲನವನ್ನು ಕಾಪಾಡಲು ಮಾರ್ಗದರ್ಶಕರಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದವು.
ಇಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ, ಭಾರತವು ಶಾಶ್ವತಾಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಅಂಶವನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುವ ನೋಟದಲ್ಲಿ ಪರಿಸರ ಸ್ನೇಹಿ ನೀತಿಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಲು, ಕೈಗಾರಿಕಾ ನೀತಿಗಳನ್ನು ಶಾಶ್ವತತೆಯ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಪರಿಷ್ಕರಿಸುತ್ತಿದೆ.
ಮುಖ್ಯ ವಾದಗಳು ಮತ್ತು ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ:
ಸಮರ್ಥ ನೀರಾವರಿ ಮತ್ತು ಜಲಸಂರಕ್ಷಣೆ: ನೀರು ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಸಮರ್ಥ ನೀರಾವರಿ ಪದ್ಯತಿಗಳು ಶಾಶ್ವತಾಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶವಾಗಿದೆ. ಭಾರತದ ಬಹುಭಾಗವು ಮಳೆ ಅವಲಂಬಿತ ಕೃಷಿ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದು, ನದೀ ಹದಿಗಳ ಬಳಕೆಯ ನಿಯಂತ್ರಣ ಅತ್ಯಂತ ಮುಖ್ಯ. ಸರಕಾರದ 'ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಕೃಷಿ ಸಿಂಚಾಯ್ ಯೋಜನೆ' (PMKSY) ಮತ್ತು 'ಅಟಲ್ ಭೂಜಲ ಯೋಜನೆ' ಎಂಬ ನೀರಾವರಿ ಯೋಜನೆಗಳು ಹಿನ್ನಲೆಯುಳ್ಳ ನೀರಾವರಿ ಬಳಕೆಗೆ ಪೂರಕವಾಗಿವೆ. ಭಾರತವು ತನ್ನ ಜಲ ಸಂಪತ್ತನ್ನು ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ಬಳಸಿದಾಗ ಮಾತ್ರ ಪರಿಸರ, ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ಸಮಾಜದ ಜಲಾವಶ್ಯಕತೆಗಳನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಪೂರೈಸಬಹುದು.
ನವೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಇಂಧನ ಮತ್ತು ಶಾಶ್ವತ ಶಕ್ತಿ ಮೂಲಗಳು: ಭಾರತೀಯ ಇಂಧನ ಶಕ್ತಿ ಮೂಲದ ಬಹುಪಾಲು ಹಸಿವಾಸಿಯಿಂದ ಬರುತ್ತದೆ. ದೇಶವು ಶಾಶ್ವತ ಶಕ್ತಿ ಮೂಲಗಳಾದ ಸೌರ, ಪವನ್, ಮತ್ತು ಜಲಶಕ್ತಿ ಬಳಕೆಯು ಈ ಹಂದಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವಹಿಸುತ್ತಿದೆ. 'ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸೌರ ಅಲಯನ್ಸ್' (ISA) ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಭಾರತವು ವಿಶ್ವದ ಸೌರಶಕ್ತಿ ಉತ್ಪಾದನಾ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಸೌರ ವಿದ್ಯುತ್ ಘಟಕಗಳನ್ನು ದೇಶದ ಹಿನ್ನೋಟ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಗ್ರಾಮೀಣ ಜನತೆಗೆ ವಿದ್ಯುತ್ ಲಭ್ಯತೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ, ಪರಿಸರಕ್ಕೆ ಹಾನಿ ಕಡಿಮೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ದೀರ್ಘಕಾಲಿಕ ಇಂಧನ ಸಾಧ್ಯತೆ ಹೆಚ್ಚುತ್ತದೆ.
ಶಾಶ್ವತತೆಯ ಆಧಾರಿತ ಕೃಷಿ: ಶಾಶ್ವತ ಕೃಷಿ ವಿಧಾನಗಳು, ಜೈವಿಕ ಗೊಬ್ಬರಗಳು, ಬೆಳೆ ಪರಿವರ್ತನೆ, ಮತ್ತು ನೀರಾವರಿ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಕ್ರಮಗಳು ಪರಿಸರ ಸ್ನೇಹಿ ಕೃಷಿಯ ಕಡೆಗೆ ನಮ್ಮನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಯಿಸುತ್ತವೆ. ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸಂಪತ್ತಿನ ಬಳಕೆಯ ಶ್ರೇಷ್ಟತೆಯನ್ನು ಕಾಪಾಡಿ, ಭೂಮಿಯ ಉಳುಮೆಯ ಮೂಲಕ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಶಾಶ್ವತತೆಯನ್ನು ಪುನರಾವರ್ತಿಸಬಹುದು. ಇದು ರೈತರ ಆದಾಯವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುವಲ್ಲಿ ಸಹಕಾರಿಯಾಗಿದ್ದು, ಪೌಷ್ಠಿಕ ಆಹಾರದ ಉತ್ಪಾದನೆಗೂ ಪೂರಕವಾಗಿದೆ.
ಕಾಯಾಾರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ಶುದ್ಧೀಕರಣ: ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಕಲ್ಮಶ, ಕೇವಲ ಪರಿಸರದ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಮಾನವರ ಆರೋಗ್ಯಕ್ಕೂ ಹಾನಿ ತರುತ್ತದೆ. ಪರಿಸರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿ ಯೋಜನೆಗಳು, ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ಬಳಕೆ ನಿಯಂತ್ರಣೆ, ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಶಾಶ್ವತ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ ನೀಡುತ್ತವೆ. ಸರ್ಕಾರದ 'ಸ್ವಚ್ಛ ಭಾರತ ಅಭಿಯಾನ' ದೇಶದ ಪರಿಸರ ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯದ ಶ್ರೇಷ್ಟತೆಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುತ್ತಿದೆ.
ಪ್ರತಿವಾದಗಳು:
ಶಾಶ್ವತಾಭಿವೃದ್ಧಿಯ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಹಲವು ಸವಾಲುಗಳು ಮತ್ತು ವ್ಯತಿರಿಕ್ತ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳಿವೆ. ಶಾಶ್ವತ ಶಕ್ತಿ ಮೂಲಗಳ ಸ್ಥಾಪನೆಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮೊತ್ತದ ಹೂಡಿಕೆ ಅಗತ್ಯವಿದ್ದು, ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಇದರ ಲಾಭವನ್ನು ತಲುಪಿಸುವಲ್ಲಿ ತಡೆಗಳು ಎದುರಾಗುತ್ತವೆ. ತುರ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ದಾರಿ ಹಿಡಿದಾಗ, ದೇಶದ ಪರಿಸರ ಸಂಬಂಧಿತ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯ ರೀತಿಯಲ್ಲಿಯೇ ಸಡಿಲಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ ಎಂಬ ಟೀಕೆಗಳೂ ಸಹ ಕೇಳಿಬರುತ್ತವೆ.
ಅದಾಗ್ಯೂ, ಈ ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಸರಿಹೊಂದಿಸಲು, ಸರಕಾರವು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಧನ ಮತ್ತು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಹೂಡಿಕೆಗಳನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲು ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಬೇಕು. ಶಾಶ್ವತ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಸಮಗ್ರ ನೀತಿಗಳ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ.
ಉಪಸಂಹಾರ:
ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಶಾಶ್ವತಾಭಿವೃದ್ಧಿಯು ಕೇವಲ ಪರಿಸರದ ಉಳಿವಿಗೆ ಸೀಮಿತವಲ್ಲ, ಅದು ಆರ್ಥಿಕ ಸಮಾನತೆ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಪ್ರಗತಿಗೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿಯಾಗಿದೆ. ಸಮರ್ಥ ನೀರಾವರಿ, ಶಾಶ್ವತ ಶಕ್ತಿ, ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ಸ್ನೇಹಿ ಕೃಷಿ ಕ್ರಮಗಳ ಮೂಲಕ, ಭಾರತವು ಸಮಗ್ರ ಮತ್ತು ಶಾಶ್ವತ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರಿಯಬಹುದು.
ನಾವು ಶಾಶ್ವತಾಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿ ದೃಢತೆಯಿಂದ ನಡೆದು, ಪರಿಸರ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಸಮತೋಲನವನ್ನು ಕಾಪಾಡಿದಾಗ, ಭಾರತವು ಜಾಗತಿಕ ಶ್ರೇಷ್ಟತೆಯ ಕಡೆಗೆ ತನ್ನ ಹೆಜ್ಜೆ ಇಡಬಹುದು.